بنر اطلاعیه سلوا

تجربه سلوا از سفر به سواحل مکران + آشنایی با محصولات، صنایع دستی، تولیدات روستایی

1399/12/08   3,505

سواحل مکران جایی است که از جنوب به اقیانوس، از شرق به جنگل و تالاب و کوه­ های مریخی، از شمال به قلعه ­های تاریخی و از غرب به خلیج فارس راه دارد. من مهران هستم و اخیرا به همراه تیم تامین سلوا به منطقه سواحل مکران به ویژه شهرستان چابهار و قصرقند سفر کردیم. بار اول، فقط دیدن عکس یک منظره ازش کافی بود تا با یک برنامه ریزی اساسی راهی جنوب شرق کشور بشیم.

تو این سعی مقاله کردم، از تجربه خودم از سفر به این منقطه بگم و بیشتر مناطق دیدنی و سوغاتش رو معرفی ­کنم، هرچند که جاذبه­ های این سواحل اینقدر زیاده که نمی­شه از همه اونا اسم برد. اول از همه با معرفی منطقه شروع میکنم:

  1- سواحل مکران

دلیل اینکه می­گن سواحل مکران، یعنی از اسم جمع استفاده می­کنن، بخاطر وسعت زیاد این سواحل هست. در واقع وقتی از سواحل مکران صحبت می­کنیم

نمایی از بندر ماهیگیری بریس در سواحل مکران چابهار که قایق هایی تفریحی و غروب آفتاب در پشت تپه قابل مشاهده است

به منطقه یا نقطه خاصی اشاره نمی­کنیم. وسعت سواحل مکران از نزدیکی جاسک شروع می­شه و تا بندر کراچی ادامه داره. چیزی حدود هزار کیلومتر وسعت که همین امر باعث می­شه بخواین وقت بیشتری برای لذت بردن از این سواحل زیبا بذارین.

سواحل مکران در ایران، نقطه شروع؛ دماغه جاسک

چرا سواحل مکران ؟

من ساحل زیاد رفتم، ولی سواحل مکران یه لول بالاتره. از نظر تمیزی خیلی خوبه. می­تونین سوار قایق بشین و یک دوری هم تو اقیانوس بزنین. بخش مورد علاقه من توی بندر اینه که بالای صخره بشینم و غروب خورشید رو تماشا کنم. اگه امکانات تفریحی سواحل مکران هم بیشتر بشه خیلی خوب می­­شه.این هم که چرا اسمش رو گذاشتن مکران خیلی جالبه. مکران در واقع از اسم مَگان گرفته شده که در زمان سومریان (حدود ۲۶۰۰ سال پیش)، توی سواحل دریای عمان یک حکومت محلی داشتن و تقریباً سرزمین بزرگی هم بوده. به عکس زیر دقت کنید:

نقشه ایران در زمان خلفای عباسی و وپهناوری مکران 

پهناوری سرزمین مکران به قدری زیاد بوده که حکیم فردوسی توی چند جا از شاهنامه مکران رو به توران و هندوستان و چین مقایسه می­کنه.

البته این روزها سواحل مکران بخاطر موقعیت جغرافیایی خوبی که داره یکی از مهم­ترین مناطق اقتصادی کشوره و از جنبه­ های مختلف اهمیت استراتژیک داره. برای همین بعید نیست در سال­های پیش رو بودجه خیلی زیادی به سواحل مکران اختصاص پیدا کنه تا هم جذب گردشگر بیشتری داشته باشه و برای سرمایه ­گذاری به منطقه مناسبی تبدیل بشه.

2- مناطق دیدنی سواحل مکران

از مناطق دیدنی این منطقه میشه به کوه­های مریخی چابهار، جنگل حرا، و چند جای دیگه اشاره کرد که اول از کوه­ های مریخی شروع میکنم.

1-کوه­ های مریخی چابهار

نمایی از کوه های مریخی چابهار

اگر فکر می­کنید با این عکس ترغیب نشدین، پیشنهاد می­کنم کوه­های مریخی چابهار رو سرچ کنید. اینقدر عکس­های زیبایی از این مکان بهشتی گرفته شده که مطمئنم شما هم می­رین تقویم رو نگاه کنین ببینین نزدیک­ترین تعطیلات کِیه. به این کوه­های مریخی، کوه­های مینیاتوری چابهار هم می­گن. خوبیش اینه که نزدیک جاده اصلیه و پیاده روی رو کم­تر می­کنه. ولی وقتی بالا می­رین اقیانوس رو هم می­تونین ببینین.

موقعیت جغرافیایی کوه های مریخی چابهار

2-جنگل حرا چابهار

این زیبایی بی بدیل متعلق به جنگل حرا چابهار هست. اینکه چه وقتی برین اون­جا خیلی مهمه. چون طرف اقیانوسه توی جزر و مد سطح آب خیلی بالا و پائین می­ره، برای همین باید با برنامه قبلی برین. ولی به رفتنش می­ارزه. اگه اول صبح برین که چه بهتر. می­تونین لاک­ پشت­ های جنگل حرا رو ببینین، و اگر خواستین می­تونین قایق کرایه کنین و برید دلفین ­هاشون رو ببینین.

نمایی از جنگل حرا چابهار که به دلیل جزر آب مقداری از ریشه درختان قابل مشاهده است.

3- قلعه تاریخی قصرقند

استان سیستان و بلوچسستان انقدر قلعه تاریخی داره که اصلاً می­شه اسمش رو گذاشت استان قلعه ­ها! من توی آخرین سفرم به شهرستان قصرقند رفتم که تا قلعه تاریخی قصرقند رو از نزدیک ببینم.دلیلش اینه که جدای از قلعه تاریخی قصرقند و قلعه تاریخی بگ، حدود ۴۴۰ تا آثار باستانی ثبت شده داره که من قبل از رفتن به قصرقند راجع بهشون هیچ اطلاعی نداشتم. اگر شما هم مثل من به آثار باستانی علاقه ویژه­ای دارین، توصیه می­کنم قصرقند رو از دست ندین.

نمایی از قلعه تاریخی قصرقند متلعق به دوره صفویان

4- روستای درک چابهار

روستای دَرک درواقع از توابع کنارک هست، ولی بیشتر با اسم چابهار می­شناسنش. ویژگی جذاب این روستا که اون رو جذاب کرده کویر یکدست و طلایی رنگشه که می­تونه مقصد خوبی برای کسایی باشه که دوست دارن چندتا عکس به یادموندنی داشته باشن. مسیرش سرراست نیست ولی می­ارزه بخاطر یه این تیکه گمشده از بهشت، بعد از رفتن به چابهار یه شب هم توی روستای درک زندگی رو تجربه کنین.

نمایی از کویرهای طلایی درک، نزدیک به ساحل درک، بخشی از سواحل مکران

موقعیت جغرافیایی روستای درک، و نزدیکی آن به ساحل درک واقع در سواحل مکران

  3- حین سفر به سواحل مکران چی بخریم و از کجا خرید کنیم؟


خب حالا که راجع به مناطق دیدنی سواحل مکران حرف زدیم، می­خوام بگم اگه قصد خرید دارین، چی بخرین و از کجا تهیه کنین. البته من جاهایی رو معرفی کردم که خودم رفته بودم و از نزدیک دیده بودم. این سلیقه شماست که بدونید کجاها دوست دارین برین.  سعی شده که مناطق دیدنی مختلفی رو معرفی کنم که بیشتر شناخته شده و خاص هستن.

1-موز بومی 

در کشور، یکی از مناطقی که موز به وفور کشت می­شه، سواحل مکران به ویژه شهرستان چابهاره. همون طور که می دونید میوه موز یکی از میوه­هایی هست که از کاشت تا مصرف نیاز به مراقبت بسیار داره، برای همین بعضی هزینه­ ها، مثل هزینه ارسال و نگهداری باعث می­شه که در شهرهای دیگه این محصول گرون­تر به دست مصرف کننده ­ها برسه. اما حالا که وارد چابهار شدین، بهتره که یک صندوق موز تازه خرید کنید. همون طور که می­ دونید این موزها موقع کشت سبز و کمی کال هستند، اما بعد از چند روز زردتر می­شن و برای مصرف آماده­ ان، که همین باعث می­شه موقعی که خواستین این سوغاتی رو ببرین تازه و آماده مصرف باشه.

همون طور که در تصویر زیر مشاهده می­کنین، این موزها به صورت سبز و کال برداشت می­­شن و تا زمان زرد شدن کمی طول می­کشه. هرچند موز سبز هم خواص خودش رو داره و می­تونه توی چربی سوزی کارآمد باشه.

موزهای آماده برداشت در باغات موز چابهار

البته موز سبز بومی چابهار در برابر موزهای خارجی و زرد شده قند کمتری داره، برای همین ممکنه مزه این موزها به خوشمزگی موز زرد نباشه، اما در عوض بافت محکم­تری دارن و میزان نشاسته موزهای بومی چابهار از خارجی هاش کمتره. در نتیجه اگر قند خونتون بالاست می­تونید این موزهای سبز رو جایگزین کنید.

2-شیرینی لندو

اگه اهل خرید شیرینی هستین، یکی از گزینه­ هایی که می­تونین با خیال راحت برین سراغش شیرینی لندو هست. این شرینی سنتی و بومی تقریباً همه جای منطقه سواحل مکران پیدا می­شه. برای تهیه این شیرینی از خرما و کنجد و گندم استفاده می­شه، که همین امر باعث می­شه سرشار از ویتامین ­های مختلف باشه. جدای از اون، این شیرینی خوشمزه و مقوی طبع گرمی داره، و می­تونه در روزهای سرد زمستون توی یه دورهمی خانوادگی در سینی چای­تون قرار بگیره. حتی می­تونید شیرینی لندو رو به عنوان میان میل کنین و از طعم خوشمزه اون لذت ببرید.

شیرینی مقوی و مغذی لندو تهیه شده از گندم، کنجد و خرما آماده مصرف

3- انگور قرمز

انگور قرمز و تازه کشت شده از باغات چابهار

انگور قرمز یکی دیگه از محصولات روستایی و بومی چابهاره. این میوه بهشتی توی فصل بهار جوانه می­زنه و از اوایل تابستان به صورت غوره برداشت می­شه و از اوایل پائیز دیگه کاملاً رسیده آماده برای میل کردنه. این مهمه که چه زمانی به چابهار می­رین، چون متناسب با اون زمان می­تونین انگور تازه یا غوره تازه بگیرین. اگر اوایل تابستان می­رین، تازه کشت غوره شروع شده و می­تونین قوره ­های ترش و خوشمزه رو خرید کنید، یا اینکه اگه به ترشی علاقه دارین بجاش ترشی غوره یا آبغوره تازه بگیرین. یا اگه حوالی پائیز رفتین، می­تونین انگور تازه رو همون جا تهیه و میل کنین.

4- تینَی نَگن

تو بند آزاد چابهار یه نون سنتی هست به اسم تینَی نَگن که برای صبحانه یا ناهار پخت و سرو می­شه. یکی از خصوصیات جالب خرید این نون توی چابهار اینه که نون رو داغ و آماده میل می­کنین.نون تینی نگن با روغن حیوانی طبخ می­شه و نون نسبتا چربی هست، اما چون از روغن حیوانی استفاده می­شه مضرات چربی رو کاهش می­ده و می­تونین با خیال راحت برای یک صبحانه مغذی یا ناهار میل کنین.

5- خرما

خوشه های تازه برداشت شده از خرما نزدیکی چابهار

امکان نداره به یکی از مناطق جنوبی کشور سفر کنین و خرماهای مخصوص خودشون رو نداشته باشن. با یکی از کشاورزهای چابهار که صحبت می­کردم می­گفت توی جوب کشور بیش از ۵۰ نوع خرما داریم، که خب البته چابهار هم از این قاعده مستثنی نیست. کیفیت خرما به این بستگی داره که ترش نباشه، بوی خوبی داشته و موقع کشت گرد و خاک کمتری داشته باشه. چون توی چابهار شرایط کشت خوب هست می­تونه گزینه مناسب­تری برای خرید خرما باشه.

خرمایی که به صورت فله ای توسط کشاورزای منطقه سر زمین فروش میره

در کنار خرما، می­تونین محصولات خرمایی مثل شیره خرما هم تهیه کنین. شیره خرما یه محصول انرژی زاست که می­تونین برای صبحونه با نون میل کنین که یه صبحونه کامل باشه. بعلاوه، شیره خرما توی بالا بردن هوش و توان یادگیری خیلی مؤثره. برای بیماری­هایی مثل خشکی چشم هم شیره خرما بسیار توصیه می­­شه چون سرشار از ویتامین آ هست.

6- ادویه­ های دست نیافتنی

بخاطر نزدیکی چابهار به پاکستان، به بستر خیلی خوبی برای واردات ادویه تبدیل شده. بعضی از این ادویه­ها هیچ­جای دیگه ایران گیر نمیان. اگه به طعم غذا خیلی اهمیتی می­دین حتما این ادویه­ها رو امتحان کنین. اگه می­خواین برای کسی سوغاتی ببرین که تا حالا از دست کسی نگرفته باشه، ادویه­های چابهار پیشنهاد بسیار خوبیه. از بهترین ادویه ­های کمیاب چابهار می­شه گفت، ادویه میگو و ماهی، خورشتی و کاری اسم برد که طعم غذا رو فوق­ العاده خوب می­کنن.

انواع مختلف ادویه کمیاب در چابهار که از پاکستان وارد می¬شوند

7- انبه و ترشی انبه

انیه یه میوه گرمسیری هست که توی چابهار زیاد یافت می­شه. انبه تو چابهار معمولا اواخر بهار برداشت می­شه. این میوه به صورت کال اواخر فرودین میوه می­ده که رنگ سبز به خودش می­گیره و مثل موز سرشار از نشاسته هست. برای اینکه این میوه رو در بهترین حالت خودش و تازه میل کنین بهتره که اواخر فصل بهار یا اوایل تابستون به چابهار سر بزنین تا انبه خوشمزه­ای داشته باشین. وقتی که رسیده باشه، این میوه سرشار از کلسیم هست و توی درمان سنگ کلیه و می­تونه خیلی مؤثر باشه.

انبه تازه و بومی منطقه

اگر دوست داشتین می­تونین توی تابستون ترشی تازه انبه هم خرید کنین. نه تنها انبه در تهیه ترشی­ها ماده غذایی مهمی هست، بلکه خود ترشی انبه هم طعم بسیار خوبی داره و می­تونه به شما طعم متفاوتی از ترشی بده. در کنار این ترشی خوشمزه، مربا انبه هم عرضه می­شه، که می­تونین همون جا مربا خوشمزه و محلی تهیه کنین و برای دوستانتون هم سوغاتی ببرین.

8- حنای ساییده نشده

یکی از محصولاتی که در جنوب استفاده زیادی داره حنا هست. توی چابهار حنا بیشتر استفاده آرایشی داره، ولی می­شه عنوان یه داروی گیاهی هم ازش استفاده کرد. حنا چابهار چون رطوبت کمی داره کیفیت خیلی خوبی داره، ولی نیاز به آسیاب شدن داره و خامه که می­تونین همون جا بدین براتون آسیابش کنن.

حنا خام با رطوبت کم و آسیاب شده در چابهار

خب حالا که با خوراکی ها و محصولات کشاورزی منطقه سواحل مکران رو آشنا شدین، بذارین یه مقداری هم راجع به صنایع دستی اش بهتون بگم. یکی از مهمترین صنایع دستی هر شهری لباس سنتی هست که مردم اون شهر می­پوشن و می­تونه گزینه خوبی برای سوغاتی گرفتن باشه، مخصوصاً اگه به لباس­های سنتی علاقه دارین. توی این منطقه صنایع دستی مختلفی تولید می­شه که به سه تاشون اشاره می­کنم: چل تریز، حصیر بافی و سوزن دوزی.

1- چَل تریز

چل تریز لباس سنتی مردونه هست. شاید وقتی اسم از چابهار و شهرهای اطرافش یا سیستان و بلوچستان میاد، یکی از اولین تصاویری که در ذهنمون جا بسته تصویر دو مردهایی باشه که لباس سنتی مردانه بلوچی پوشیدن. به این لباس­ها می­گن چلتریز. دلیل طراحی منحصر به فردشون اینه که زمان­های قدیم موقع جنگ برای اینکه بتونن راحت سوار اسب بشن و لباس اذیتشون نکنه از این مدل لباس استفاده می­کردن که همین لباس بین مردم بلوچ رایج می­شه. عکس های زیر رو از بومی های این منطقه با چل تریز واستون میگذارم.

2- حصیر بافی

تو منطقه سواحل مکران و چابهار حصیر با چوب­های مختلف درست می­شه. یکی از دلایل اینکه خودم از حصیر چوبی استفاده می­کنم اینه که همیشه بوی چوب و بوی تازگی رو داره، قابل شستشو هست، و اگه استفاده درستی ازش بشه سالها می­مونه. اگه به چابهار سفر کردین و قصد خرید سوغاتی داشتین، حصیر بافی می­تونه یک گزینه خیلی خوب برای خودتون و دوستایی باشه که دوست دارین براشون سوغات چابهار ببرین. توی عکس­های زیر می­تونین انواع مختلف حصیر بافی و استفاده­ها و کاربردهای مختلفش رو ببینین.

حصیر بافته شده در چابهار مناسب برای نگهداری لوازم آرایشی
بهداشتی
حصیرهای بافته شده درچابهار، مناسب برای میوه خوری

3- سوزن دوزی

سوزن دوزی یکی دیگه از صنایع دستی چابهار هست. توی لباس­ های سنتی زنانه چابهار و سیستان و بلوچستان یک تیکه پارچه هست که به انتهای آستین لباس با سوزن دوخته می­شه که بهش می­گن

لباس زنانه بلوچی دوخته شده با سوزن دوزی

جلدک. بیشتر بخش­های لباس سنتی زنانه چابهار با سوزن دوخته می­شه. سوزن دوزی بلوچی بیشتر به روش سنتی صورت می­گیره، البته طرحهای تلفیقی و ترکیبی که روی لباس ها تولید میشه بهتره. یک گزینه مناسب برای خرید سوغاتی می­تونه دستبند و اکسسوری­هایی باشه که با سوزن دوزی دوخته شدن و قیمت بسیار مناسبی هم دارن.

زیور آلات ساخت ساز منطقه

در پایان

اگر فرصت کردین و به سواحل مکران و بندر چابهار سرزدین، حتما از مناطق دیدنی خوب این ناحیه دیدن کنین و یادتون نره که برای تفریح و خرید کردن، یکی از بهترین جاهاییه که می­تونین بهش سفر کنین.

سواحل مکران

-

قصرقند

-

چابهار